Pessaroterapia to metoda leczenia polegająca na stosowaniu dopochwowych urządzeń o różnym kształcie i wielkości, które zapewniają mechaniczne wsparcie dla obniżonych lub wypadających narządów płciowych oraz podparcie i/lub zamknięcie struktur o zaburzonej funkcji zmniejszając w ten sposób dolegliwość lub korygując anatomię i funkcję narządów.
Idea pessaroterapii wcześnie została odnotowana w historii medycyny. Już Hipokrates (460-370 p. n. e) opisywał zastosowanie naturalnego owocu granatu jako sposobu na wypadający narząd rodny.
Gumowe pessary były po raz pierwszy wprowadzone przez amerykańskiego profesora ginekologii Hugh Lenox Hodge’a pod koniec XIX wieku jednak nowoczesna pessaroterapia rozpoczęła się wraz z zastosowaniem silikonu oraz wielu rozmiarów i kształtów pessarów pod koniec XX wieku.
Zaburzenia statyki narządów miednicy mniejszej definiuje się jako obniżenie narządów miednicy poniżej ich normalnego usytuowania i obejmują:
– obniżenie przedniej ściany pochwy (cystocele),
– obniżenie i wynicowanie ścian cewki moczowej (uretrocele),
– obniżenie macicy, – obniżenie tylnej ściany pochwy (rectocele),
– obniżenie zagłębienia pochwowo-pęcherzowego lub maciczno-odbytniczego (enterocele)
i opisywane są w stopniach obniżenia I – IV.
Częstość występowania obniżenia narządów miednicy u kobiet między 20 a 70 rokiem życia wynosi – 14–34%, w tym u nieródek – 2–4%, a u wieloródek – 43–76%. U 10–80% pacjentek z obniżeniem narządów miednicy występują nietrzymanie moczu, u 10–30% występuje dodatkowo nietrzymanie stolca, przewlekłe zaparcia u 6–67%, a na dyspareunię skarży się od 8 do 69% kobiet.
Pomimo doskonalenia i rozszerzania metod terapeutycznych uroginekologii tylko ok. 10% pacjentek uznaje się całkowicie wyleczonych przez specjalistę, 40 % zauważa poprawę ale aż 50% nie miało żadnej poprawy w dolegliwościach. W ciągu całego życia kobiety ryzyko konieczności poddania się operacji z powodu zaburzeń statyki i/lub nietrzymania moczu wynosi 11%.
Powszechne występowanie zaburzeń statyki narządów miednicy i niesatysfakcjonująca efektywność terapeutyczna stosowanych metod kieruje uwagę lekarzy na nowoczesną pessaroterapię.
Jej zaletami są:
– wysoka skuteczność,
– działanie natychmiastowe,
– działanie protezujące i lecznicze,
– wzmacnianie mięśnie podtrzymujące wypadające narządy miednicy mniejszej i w rezultacie mogące samodzielnie utrzymywać macicę w odpowiednim położeniu,
– niski koszt metody,
– minimalna inwazyjność,
– duża dostępność i łatwość stosowania.
Pessary mogą zastąpić efekty operacji ginekologicznej, uroginekologicznej lub położniczej, poprawić komfort życia w oczekiwaniu na operację, zdiagnozować ukryte nietrzymanie moczu.
Obszarami zastosowań pessariów są:
– ginekologia – profilaktyka i leczenie obniżeń pochwy i macicy,
– uroginekologia – profilaktyka i leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu, pęcherz nadreaktywny,
– położnictwo – niewydolność cieśniowo-szyjkowa,
– zespoły bólowe miednicy,
– proktologia – zaburzenia oddawania stolca.
O rodzaju, wielkości i kształcie stosowanego pessara decyduje lekarz po wnikliwym badaniu, dopasowując go indywidualnie każdej pacjentce. Niektóre pessary można nosić stale inne należy wyciągać na noc. Nauka samodzielnego zakładania i usuwania pessara jest łatwa i odbywa się w gabinecie po jego dopasowaniu.
Celem łatwiejszego zakładania i utrzymania prawidłowej kondycji ścian pochwy należy stosować nawilżacz lub krem estrogenowy. Właściwie dobrany pessar poza działaniem korygującym zaburzenie jest nieodczuwalny podczas noszenia. Warunkiem niezaburzonego stosowania przez wiele lat są systematyczne kontrole ginekologiczne wg wskazań lekarza.
Podczas pessaroterapii należy również brać pod pewne niedogodności metody i sporadyczne powikłania, do których zalicza się:
– konieczność usuwania i ponownego zakładania,
– obfitsza wydzielina pochwowa,
– konieczność wyjmowanie podczas stosunku,
-możliwość wypadnięcie pessara lub wystąpienie odleżyn szyjki macicy i ścian pochwy a nawet przetok
– brak refundacji przez NFZ.